Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2017

Η βαλίτσα των εθίμων

Κρατώντας βαλίτσες φτιαγμένες 
με μεράκι ,φαντασία 
και διάθεση δημιουργίας, 
ταξιδέψαμε σε διάφορα μέρη στην Ελλάδα ανακαλύπτοντας και ζωντανεύοντας 
έθιμα, συνήθειες,τραγούδια, 
ιστορίες και μυρωδιές 
των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.


Οι εικαστικές απεικονίσεις των εθίμων

Στο πρώτο μας ταξίδι γνωρίσαμε
το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου δέντρου 
που το έφεραν στην χώρα μας οι Βαυαροί 
και στην Ελλάδα για πρώτη φορά στολίστηκε δέντρο στα Ανάκτορα του Όθωνα στο Ναύπλιο 
τον Δεκέμβριο του 1833.
Ύστερα το έθιμο αυτό συνεχίστηκε 
και στα Ανάκτορα των Αθηνών. 
Oι κάτοικοι του Ναυπλίου και εν συνεχεία 
οι Αθηναίοι έκαναν ουρές για να το θαυμάσουν.
Από τον Πειραιά 
και ανήμερα του Άι Νικόλα
ταξιδέψαμε με καράβι 
έχοντας ως προορισμό τη Χίο
για να ακούσουμε και να μάθουμε 
 Περιηγηθήκαμε αυτό το όμορφο νησί
βλέποντας ένα αφιέρωμα στη Χίο 
κι από τότε πολύ την αγαπήσαμε!
Στο τρίτο μας ταξίδι φτάσαμε στη Δράμα αναζητώντας 
το φοβερό Μανδρακούλο 
και την εξίσου τρομερή παρέα του.
(μιλώντας παράλληλα και για την διαφορετικότητα) 
Εδώ πραγματικά,
γλεντήσαμε με την ψυχή μας!

Μεταμφιεσμένοι κι εμείς
παίξαμε το παιχνίδι με το τσουβάλι
( όπως το Αλάτι ψιλό, αλάτι χοντρό)

Τα παιδιά σχηματίζουν όλα μαζί ένα κύκλο και κάθονται κάτω σταυροπόδι.
Ένας καλικάντζαρος στέκεται έξω από τον κύκλο 
και κρατάει ένα τσουβάλι. Ο καλικάντζαρος γυρίζει γύρω γύρω από τον κύκλο τραγουδώντας:
Γιούργα,γιούργα,πίτες και κουλούρια! Γιούργα,γιούργα φέρτε μας όλα τα λουκούμια!
Καθώς ο καλικάντζαρος τραγουδάει και τρέχει γύρω από τον κύκλο, πετάει κρυφά το τσουβάλι πίσω από ένα άλλο καλικάντζαρο και συνεχίζει μέχρι να καταλάβουν τα υπόλοιπα ότι δεν το κρατάει πια. 
Τότε όλα τα παιδιά ψάχνουν με τα χέρια πίσω τους να δουν μήπως έχουν το τσουβάλι. Ο καλικάντζαρος που έχει πια στα χέρια του το τσουβάλι σηκώνεται 
και κυνηγάει τον άλλο καλικάντζαρο
Αν τον πιάσει, κάθεται ξανά στη θέση του. 
Αν δεν τον πιάσει
 συνεχίζει το παιχνίδι όπως ο προηγούμενος.

Και το τσουβάλι έκρυβε πόσες πολλές λιχουδιές!
Διαβάσαμε κια μιά όμορφη ιστορία

Φύλλο εργασίας
( τα χαρακτηριστικά ειπώθηκαν από τα παιδιά, 
παρατηρώντας την εικόνα)
Χιλιοτραγουδήσαμε 
και το αγαπημένο καλικαντζαράκι
από το βιβλίο 
"με νότες ...και με γράμματα"
 σε στίχους και εικονογράφηση 
της Φίλιας Δενδρινού 
και σε μουσική-ενορχήστρωση 
του Πλάτωνα Ανδριτσάκη.
Στο τέταρτο ταξίδι μας και με προορισμό τη Νιγρίτα
γνωρίσαμε το έθιμο του χριστόξυλου.
Στα χωριά της βόρειας Ελλάδας, την παραμονή των Χριστουγέννων ο νοικοκύρης κάθε σπιτιού ψάχνει στα χωράφια και διαλέγει το πιο όμορφο και γερό ξύλο από πεύκο ή ελιά και το πάει σπίτι του. Αυτό είναι το Χριστόξυλο. Η νοικοκυρά έχει ήδη φροντίσει να καθαρίσει το σπίτι και ιδιαίτερα το τζάκι με μεγάλη προσοχή, ώστε να μη μείνει ούτε ίχνος από την παλιά στάχτη. Καθαρίζει ακόμη και την καπνοδόχο του σπιτιού, ώστε να μην μπορέσουν να κατέβουν οι καλικάντζαροι, τα κακά δαιμόνια, όπως αναφέρεται στα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα παραμύθια.Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, όταν όλη η οικογένεια θα είναι μαζεμένη γύρω από το τζάκι, ο νοικοκύρης του σπιτιού ανάβει την καινούρια φωτιά και μπαίνει στην εστία το Χριστόξυλο. Σύμφωνα με τις παραδόσεις του λαού, καθώς καίγεται το Χριστόξυλο, ζεσταίνεται ο Χριστός 
στη φάτνη Του. Κάθε οικογένεια, προσπαθεί να διατηρήσει αυτή τη φωτιά αναμμένη για όλο το δωδεκαήμερο των εορτών, από τα Χριστούγεννα, μέχρι τα Φώτα.
Νότια ταξιδέψαμε, φτάνοντας στην Κρήτη για να γνωρίσουμε το έθιμο του χριστόψωμου. Μακρύ ταξίδι πραγματικά, άξιζε όμως τον κόπο.
Το χριστουγεννιάτικο ψωμί το φτιάχνουν οι γυναίκες με ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή. 
Η ετοιμασία του είναι ολόκληρη ιεροτελεστία: χρησιμοποιούν ακριβά υλικά, ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα, γαρίφαλα και καθώς ζυμώνουν λένε: 
 "Ο Χριστός γεννιέται, το φως ανεβαίνει, 
το προζύμι για να γένει."
Όταν πλάσουν το ζυμάρι, παίρνουν τη μισή ζύμη 
και φτιάχνουν μια κουλούρα, ενώ με την υπόλοιπη φτιάχνουν ένα σταυρό με λωρίδες και τον τοποθετούν πάνω στο ψωμί. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι και στην υπόλοιπη επιφάνεια σχεδιάζουν σχήματα με το μαχαίρι ή με το πιρούνι, όπως λουλούδια , φύλλα, καρπούς, πουλάκια.
Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το Χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί. Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα, ανταλλάσσοντας πολλές ευχές.
 Για τα χριστόψωμα χρησιμοποιήσαμε ζύμη από αλάτι και νερό.
Επιστρέψαμε στη βάση μας για να 
φτιάξουμε το το γλύκισμα - σύμβολο 
της Πρωτοχρονιάς
που είναι η βασιλόπιτα και συνδέεται με την 
γιορτή του Αγίου Βασιλείου
από τον οποίο πήρε το όνομά της.

Κάλαντα Χριστουγέννων Ηπείρου
Ελάτε εδώ γειτόνισσες
Και εσείς γειτονοπούλες,
Τα σπάργανα να φτιάξουμε
και το Χριστό ν΄ αλλάξουμε.
Τα σπάργανα για το Χριστό,
Ελάτε όλες σας εδώ.
Σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος, 
την Παραμονή των Χριστουγέννων, 
πολύ νωρίς το πρωί, 
οι νοικοκυρές στα χωριά της Ηπείρου, 
συνήθιζαν να φτιάχνουν τις τηγανίτες στην πλάκα,

 οι οποίες ήταν μελωμένες με ζαχαρόνερο (ή μέλι), καρύδια και κανέλα και αποτελούσαν 
ένα τοπικό γλύκισμα της περιοχής.
Τώρα πια φτιάχνουμε 
τις γνωστές δίπλες ή μαφίσια.
Και πόσο ευχάριστα μας εξέπληξε
η κ. Βάσω, η μητέρα της κας Αθηνάς, 
(η συναδέλφισσα της παράλληλης στήριξης)
στέλνοντας μας, (από την Κοζάνη παρακαλώ),
μια γεμάτη πιατέλα
μοσχομυριστές και τραγανές δίπλες, 
αφού εμείς, μην έχοντας χρόνο στη διάθεσή μας,
δεν καταφέραμε να περάσουμε από εκεί.
Πολύ την ευχαριστούμε
για μια ακόμη φορά
για την τόσο ευγενική χειρονομία
και γευστική εμπειρία που μας προσέφερε!
Φύλλο πορείας


Αυτό το μαγικό ταξίδι μας προσέφερε 
χαρά, γνώση, ευλογία. 
Και φεύγοντας για τις χριστουγεννιάτικες διακοπές , το κάθε παιδί
κρατούσε τη δική του βαλίτσα, 
γεμάτη από τις απεικονίσεις εθίμων, 
 μαζί με το ημερολόγιο για τη νέα χρονιά.

Όλοι μαζί ανακαλύψαμε 
ότι όπως και αν γιορτάζονται , 
τα Χριστούγεννα είναι αγάπη...και πάλι αγάπη!
Και μια ευκαιρία να επικοινωνήσουν οι άνθρωποι μεταξύ τους, να ανταλλάξουν ευχές και να ξεφύγουν από την καθημερινότητά τους.


Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2017

Μαζί θα περάσουμε τον χειμώνα...

...είπαν τα καλόκαρδα παιδάκια
στα μικρά πουλάκια!
Από τις αρχές του χειμώνα έχουμε μάθει 
το γνωστό τραγουδάκι
"ένα σπουργιτάκι τόσο δα"
αντικαθιστώντας τις λέξεις σπουργιτάκι με πουλάκι,
το παραθυράκι με δεντράκι
και τα ψίχουλα με σποράκια:
Ένα πουλάκι τόσο δα
πάνω στο δεντράκι πως χοροπηδά
τσίου, τσίου λέει κρύο φοβερό
ούτε ένα σποράκι δε μπορώ να βρω.
Έλα πουλάκι, έλα εδώ κοντά
έχω να σου δώσω σποράκια πολλά
είμαι ένα παιδάκι με καρδιά καλή
έλα πουλάκι σ΄αγαπώ πολύ!!!
Μια εικαστική παραστατική απεικόνιση 
του τραγουδιού 
που προέκυψε από το πάντρεμα 
δυο καταπληκτικών ιδεών.   
Η μια από το pinterest 
και η άλλη
από το 4ο Νηπιαγωγείο Χρυσούπολης 
που δημοσίευσαν οι αξιόλογες συναδέλφισσες 
Νένα Αργυροπούλου και Αναστασία Χατζή
σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης του 
παιδικού πλανήτη.
Τις ευχαριστούμε πολύ !!!




Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2017

Η Χριστουγεννιάτικη γιορτή μας

Μαζί θα περάσουμε το χειμώνα
είπε το έλατο 
σε κάποια ξεχασιάρικα πουλιά που δεν έφυγαν 
για τις ζεστές χώρες κι αυτά το στολίζουν 
με τα πολύχρωμα φτερά τους και το κάνουν 
το πιο όμορφο δέντρο των Χριστουγέννων... 
...μια κορυφαία ιστορία αγάπης 
του Μάνου Κοντολέων
η οποία επιλέχθηκε στο τμήμα μας 
λόγω της συμμετοχής μας στο πρόγραμμα 
¨Α΄Νηπιαγωγείο Δάσους¨.
Τη θεατρική διασκευή τη βρήκα εδώ
και προσάρμοσα τους ρόλους αντίστοιχα 
με τον αριθμό των παιδιών.
Οι προσκλήσεις μας 
σπιτάκια για τα πουλάκια
το σχέδιο από το pinterest


Το κείμενο της πρόσκλησης

Ένα παραμύθι ευαίσθητο που αναδεικνύει πολύ όμορφα περιβαλλοντικά θέματα και κατορθώνει 
να φέρει τα παιδιά κοντά 
στη φύση, στα δάση, στα πουλιά.... 



( η ιδέα των φτερών από το pinterest)
...αλλά και σε μια παλιά ιστορία 
για το πως στολίστηκε 
το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο στο κόσμο.

Φωτογραφίες 

από την παράσταση κατά σειρά εμφάνισης

των μικρών μας πρωταγωνιστών,

 με συνοδεία μουσικής:

Αφηγήτρια
Πουλάκια
Βελανιδιά

Έλατο

Τα πουλάκια χτίζουν τις φωλιές τους στο καταδεκτικό έλατο
Χειμώνας
Χιονούλα

Άνεμος
Λαγός

(μικροί και μεγάλοι 
διασκέδασαν με τα σκέρτσα του λαγού :) )
Ελαφάκι
Παιδάκια

Όλοι μαζί

"Αν ήμουν ‘Αι Βασίλης" της Μαριανίνα Κριεζή
ήταν η επιλογή του β΄τμήματος.
Τα παιδιά μπήκαν στο έλκηθρο του Άι Βασίλη
και με όμορφα, χιουμοριστικά στιχάκια μας είπαν 
τι θα έκαναν για τον κόσμο!











Με τη σειρά της φόρεσε 
τον σκούφο του Άι Βασίλη
και η δήμαρχος του Δήμου Σουλίου
κ. Σταυρούλα Μπραΐμη- Μπότση
που μας τίμησε με την παρουσία της
και μας είπε τι θα ήθελε να φέρει 
ο καινούργιος χρόνος σε όλο τον κόσμο. 

Ένα μεγάλο ευχαριστώ
 στη μαμά Μαριλένα 


και στη μαμά Σοφία
 για το αριστουργηματικό κι ευφάνταστο 
face painting
που έκαναν στα παιδιά,
 ταιριαστά με τους ρόλους τους 
κι αυτά με τη σειρά τους 
τους απέδωσαν καταπληκτικά!!!
Το πρόγραμμα της χριστουγεννιάτικης γιορτής
που μοιράστηκε σε όλους τους προσκεκλημένους μας
και εν συνεχεία μπήκε 
στον ατομικό φάκελο των παιδιών 
ως ένα όμορφο ενθύμιο 
από την ημέρα αυτή.